  
      Setzu est una biddixeda pitica meda, 151 bividoris, una de is biddas prus  piticas de sa Sardinnya, est in mesu de is arturas de sa Marmidda, a is peis de  sa Jara Manna, sa pranura de is  cuaddedus de sa Jara, de sa murta, de s’ortigu, de su modditzi,  de is paulis. 
        Segundu  calincunu circadori, su nòmini Setzu benit de su nòmini de unu arromanu, proprietàriu  mannu, Setius (RNG; Paulis, NLS XXXVII), ki teniat cussu poderi.  
        Podit essi  puru, segundu atrus, ki Setzu benjat de “su  beçu, su betzu, su etzu, s’etzu”, poita ca Setzu est sa bidda prus antiga  de is ki nci funt in sa Jara. 
        Segundu  atrus ancora, Setzu benit de sètziu,  poita ca sa bidda est sètzia a is peis de sa Jara. 
      Su nòmini dd’agataus, in  s’antighidadi, sceti in sa Chorographia  Sardiniae (2020.22)  de F. Fara (XVI  sec.), cumenti oppidum Setzu, de sa  Diocesi de Usellus.  
      Su sartu  de Setzu est stètiu trastijau de tempu meda, ca si funt agataus arrestus  pre-istòrigus, de domus de janas e de nuraxis, e de edadi arromana puru.  
  Fintzas  Giovanni Lilliu at scritu artìculus interessantis meda. 
  De su  Neolìtigu nci at Sa Domu ‘e s’orcu, una tumba asuta de terra, scorrovonada in  s’arroca.  
  Apitzus de  custa gruta Lilliu at scritu, in su 1939-40: “Tra le rare domus de janas finora note nella regione presso la giara di  Gesturi, è da aggiungere la grotticella funebre artificiale di Domu ‘e s’Orcu o  Gruta sa Perda, sul ristretto terrazzo di marne, a quota 421, sottostante al  ciglione tra la scogliera di Nuridda  e la Corona Pillitus,  ondulato e sbloccato fronte della colata lavica del Miocene”. 
  Sa domu  est stètia umperada, in su tempus, de is pastoris po s’arreparai.  
Is nuraxis  mellus allogaus funt Nuraxi ‘e Setzu, S’uraxi, Su Forru ‘e sa teula,  ki funt de su Neolìtigu nou.  
In sa  localidadi tzerriada Corte Muros funt stètius portaus a foras  arrocas e arrestus de argidda, ki fiant umperaus po fai is murus e is domus in  s’edadi arromana.  
Acanta de  su nuraghe S’uraxi nci funt arrestus de ceràmiga, sempri de edadi arromana, e  in sa localidadi Nuraxi ‘e Setzu si bint is arrestus de una biddixedda de edadi  imperiali. 
Su sartu  de Setzu est stètiu trastijau puru in edadi fenicia e pùniga. 
In su Mesuevu  fadiat parti de su Judicau de Arborea, aintru de sa Curatoria de sa Marmidda. 
De su  1409, apustis de s’arratroxu de su Judicau de Arborea, Setzu passat a is  Aragonesis,  e apustis a su fèudu de is  Carroz, contis de Quirra. 
In su 1603  fait parti de su fèudu de is Centelles, candu su contau de Quirra benit a essi  Markesau. 
Apustis de  medas acontèssius, sa bidda de Setzu e su sartu funt stètius bèndius a s’asta e  funt stètius comporaus de Simone Royg, unu finantzeri casteddàiu ki ddus at  torrau a bendi a Pedru de Besalù, gèneru de su conti de Quirra.  
In su  cursu de su sèculu, Setzu est passau in manus de medas atras familias, cumenti  is Borgia, Català, Osorio, e est stètiu luiu in su 1838. 
De su 1848  at fatu parti de sa divisioni aministrativa de Casteddu e de su 1859 de sa  provìntzia de Casteddu. 
De su  2004, cun sa constituidura de in provìntzias nobas, su comunu est entrau a fai  parti de sa provìntzia de su Campidanu de mesu.    |